Maleisisch Borneo

Inleiding

Borneo is na Groenland en Nieuw Guinea het grootste eiland ter wereld. Ongeveer een derde deel behoort bij Maleisie als onderdeel van de Maleisische federatie die in in 1963 is ontstaan. Het grootste deel ; Kalimantan is een onderdeel van Indonesië. Het piepkleine oliestaatje Brunei een zelfstandige staat.

Maleisisch Borneo bestaat uit twee deelstaten; Sarawak (2,5 miljoen inwoners) en Sabah (3,5 miljoen inwoners). Het eiland Labuan (100.000) heeft een aparte status. een en ander merkt je als je per vliegtuig.

Als je van KK naar KL vliegt moet je langs de douane ( >> uitwerken)

Maleisie als land is na Singapore het welvarendste land van zuidoost Azië met een bnp …. ten opzichte van.. en … (NL ..

De verschillen binnen Maleisie zijn groot. Sarawak is relatief welvarend en Sabah is de armste deelstaat. Dit merk je duidelijk als je daar reist.. transport ed ed (uitwerken)

Voor tips en algemene gegevens van Maleisie verwijs ik naar hoofdstuk Tips and Tricks Maleisie

Reisroute Blog

We hebben deze trip begin 2025 gemaakt; eerst hebben wij West Maleisie bezocht en daarna zijn wij aan onze route begonnen van Kuching naar de noordelijkste punt van Borneo.

In Kuching aangekomen. De naam betekent kat, wat te zien is aan verschillende kattenbeelden die we morgen gaan bekijken. Vanuit het hotel al eentje gezien. Vanavond langs de Sarawak rivier gewandeld en sate gegeten (€0.33 per stokje). Daarna een Sound and Light show bijgewoond.

Zittend op een terrasje voor een koloniaal gebouw vanwege de moessonregen. Vandaag hebben we drie tempels bezocht, twee Taoïstische en een gemixte Taoïstisch/Boeddhistische, plus twee musea. Het museum gewijd aan Ranaa Margaret de Windt was het meest interessant. Ik heb ook bij H&M een dunnere broek gekocht voor €22 door het klamme weer hier. We hebben heerlijk gegeten. Morgen staan nog twee musea en een stadswandeling op het programma. Woensdag reizen we met de bus naar Sibu, aangezien de geplande boot niet meer vaart sinds Covid.

Wandeling door Kuching. Het is supervochtig klam. De overgang van buiten naar airco binnen is enorm🤨. Vandaar dat ik de afgelopen dagen een flinke kriebelhoest heb gelopen die nu gelukkig aan het verdwijnen is. Wat opvallend is dat veel kiosken, winkels ed rond het middaguur (nog) gesloten zijn. Het Borneo Cultureel Museum is zeer de moeite waard: hypermodern voorzien van de nieuwste multi mediatechnieken 👌👌 Daarna nog het Catmuseum bezocht, heel grappig.😊

Na een bijna 6 uur durende busrit gearriveerd in een haveloze stad. De route ging door een mooi tropisch landschap. Het zijn hier bijna alleen Chinezen en er zijn opvallend veel kerken. We hebben goed duurder restaurant gevonden waar ze zelfs aardappelsalade serveren. De bier is door de tax heel duur in verhouding. Net zo duur als in Nederland! Overigens staan we sinds deze reis nog helemaal droog

Ochtend wandeling gemaakt voor we naar Bintulu vertrekken. Je waant je hier in China. . Prachtige tempel bezocht. Alle gerechten die je op de foto’s ziet zijn geofferd in deze tempel Nu wachten op vertrek bus naar Bintulu Vervelend is dat de bussen geen toilet hebben. De meeste bussen zijn oud. Van Bintulu gaan wij door naar het Niah National Park: lekker van de natuur genieten en mogelijk wat hiken

Na een busrit van een kleine 4 uur door weer een mooie omgeving vol wouden in Bintula beland. Keurig business hotel met de bijbel op het kastje voor €38 inclusief ontbijt. Morgen gaan wij met de bus in twee uur door naar het Niah National Park. Wij blijven daar twee nachten

De buschauffeur vergat ons te vertellen dat we bij een wegrestaurant moesten uitstappen voor Niah. Toen we weer op weg waren naar Miri, realiseerde ik me dat er iets mis was. Annemarie ging naar voren en de bus stopte op de vluchtstrook. We stapten uit en liepen terug naar het wegrestaurant. Een auto stopte (misschien gebeld door de buschauffeur?) en de bestuurder bood aan ons voor 50 Ringitt (€12) naar ons hotel in Niah te brengen. Het hotel is een kitscherig trouwhotel langs de weg. Nu moeten we zien hoe we het 7 km verderop gelegen National Park kunnen bezoeken.

Mooie wandeling gemaakt door het Niah NP Het is zeer klam, zelden zo bezweet🙂 geweest. Aan het eind van de wandelroute zijn grotten te bezichtigen waar ook oermenselijke resten zijn gevonden van 10000(0) + jaar geleden. Deze enorme grotten vallen onder UNESCO De achterste grot hebben we niet gedaan want daar is het aardedonker en het stikt het van de vleermuizen die je helemaal kunnen onderpoepen😒

Vandaag zijn wij per bus naar Miri gereisd. Het eerste uur van de reis reden we door palmolieplantages, gevolgd door een tweede uur door prachtig regenwoud. Onze hotelkamer biedt een mooi uitzicht en we verblijven hier één nacht. Miri is de op een na grootste stad van Sarawak met ongeveer evenveel inwoners als Utrecht. De stad staat bekend om haar olie-industrie. Vandaag hebben we gebruikt om enkele zaken te regelen. Morgen vliegen wij naar het Mulu National Park, een moeilijk bereikbaar park zonder wegen ernaartoe. Vliegen is praktisch de enige optie, naast een bootreis waarbij je vanuit Miri drie verschillende boten moet nemen.

Vanavond hebben we genoten van een westerse maaltijd in het Ming Cafe, waar veel (onder andere Engelse) mannen werkzaam op olieboorplatforms aanwezig waren. Alcohol is nauwelijks verkrijgbaar in de meeste restaurants, maar hier volop beschikbaar. Tot op heden hebben we slechts twee andere Westerlingen gezien sinds onze aankomst op Borneo.

Met een ATR 72 propeller van MASWINGS in klein half uur naar Mulu gevlogen. Helaas bewolkt, toch een paar mooie plaatjes. We hebben een eenvoudig maar sfeervol onderkomen. De omgeving doet mij een beetje aan Suriname denken. De komende twee dagen gaan wij drie excursies doen met een gids en verder zelf wat rondwandelen.

Vandaag hebben we twee grotten per boot bezocht. De Wind Cave was mooi, maar de Clearwater Cave was indrukwekkend met een onderwaterrivier. In het laagseizoen is het rustig in de grotten. Het weer is tropisch: warm en vochtig met vaak stortbuien.

Prachtige wandeling naar de Lang Cave en de Deer Cave. De laatste grot is het mooist. Het gangenstelsel in de grotten heeft een lengte van 224 km De duizenden vleermuizen vliegen elke dag rond zes uur in de avond uit de grot

Vanmiddag gaan wij weer terug  vliegen naar Miri. Morgen hebben wij een regeldag; laundry etc etc. Het was hier fantastisch😄 Hevige regenval dus vliegtuig is vertraagd. Nu al ruim twee uur. We wilden vanmiddag naar een laundry gaan in Miri met onze vuile was te (laten) doen maar of dit nog lukt vandaag?

Na een vlekkeloze vlucht kwamen we aan in Miri en gingen direct naar de laundry voor onze vuile was. Er zijn overal zelfservice laundrys met een muntsysteem. Na wat hulp draaide onze was. Tijdens het drogen hadden we een leuk gesprek met Nelson, een Maleisiër die ook zijn was kwam drogen. Rond half vier begon de lucht weer te betrekken, zoals hier vaak gebeurt.

Na een rit van drie uur kwam ik aan in de hoofdstad van Brunei. In elke kamer in Maleisië en Brunei (en veel andere Islamitische landen) is de bidrichting naar Mekka aangegeven.

Noord Korea in de Tropen. Daar lijkt het een beetje op! Enorme persoonsverheerlijking van sultan met wel 20 voornamen🙃🤣😌 Het is hier op zaterdagmiddag een uitgestorven boel. Het Royal Regalia Museum bezocht; ongeloofelijk dat deze giga persoonsverheerlijking (nog) bestaat op deze planeet. We lopen eind van de middag wat door het gedeelte van de stad dat aan de waterkant ligt. Hier is weinig te beleven. Op Maps zie ik dat de meeste restaurants in een gedeeelte zit wat Gadong heet. We gaan met de plaatselijke taxiapp die hier DART heet naar toe. Uiteindelijk bj de Nightmarket beland voor een lekkere eenvoudige maaltijd.

Wandeling gemaakt, een vrijmarkt, is dit elke zondag???. De moskee is prachtig van binnen. Ijskoud als je van buiten komt. Over een rivier gelopen en beland in een soort Niemandsland. Verder gelopen en bij een winkelcentrum beland en een moderne coffeshop naar binnen gestapt om even af te koelen. Merkwaardig landje ☺️🤨 Alles draait om de sultan die ooit de rijkste man ter wereld was, nu is ingehaald maar nog steeds tot de rijksten behoort Om een idee van deze man te krijgen: Hij heeft hier een optrekje met 1800 kamers, heeft 600 Rolls Royces, 400 Ferraris, liet in 1996 Michael Jackson overkomen voor een prive optreden en organiseerde onlangs een feestje in Florence voor zijn kleinzoon met 5000 genodigden Er zijn hier twee grote musea helemaal aan hem en zijn familie gewijd en op een plein kun je continu op een groot scherm het laatste nieuws over hem zien Ieder jaar wordt zijn verjaardag gevierd tijdens nationale feestdag van 14 dagen

Morgen vertrekken we weer uit Brunei. We hebben via de app een Dart taxi besteld om naar de grens met Maleisië te gaan, over een lange brug over een baai. We zullen de grens overlopen en vervolgens aan de Maleisische kant transport zoeken naar Papar, ongeveer 200 km verderop. In Papar overnachten ook de rondreisgroepen van Djoser en Sawadee aan het eind van de reis, zoals ik had gelezen. Er zou een mooi strand zijn. Omdat het Chinees Nieuwjaar is, hebben we vooraf een hotel geboekt voor twee nachten. Mocht het morgen niet lukken om Papar te bereiken, dan hebben we pech gehad.

We vertrokken om 10.00 uur met een Darttaxi naar de grens. De chauffeur was geïnteresseerd in onze reisverhalen, vooral Noord-Korea. We werden afgezet bij de Bruneise kant en liepen door een stukje Niemandsland naar de Maleisische douane. Daarna moesten we vervoer zoeken. Een meisje van een drinkstalletje raadde de taxi-app Maxim aan, die beter werkt dan Grab. Binnen 2 minuten hadden we een taxi die na een half uur arriveerde. Deze bracht ons 26 km verder naar het busstation in Lawas. Er waren geen bussen, en na wat rond gehangen te hebben op het busstation bood een vrouw ons aan om voor 300 Ringitt (€66) naar ons hotel bij Papar te brengen, ruim 250 km verder. Het was een flinke rit over een snelweg in aanleg. Bij aankomst zagen we dat het weer ruig was en de woeste zee vlakbij. Onze kamer lag half boven de zee en bleek een vergissing van de receptie te zijn voor slechts €37.

Vanmorgen zagen we hoe het “strand” erbij lag. Niet best. De mooie stranden liggen ten noorden van KK. Vanmiddag de stad in gegaan. Erg druk vanwege Chinees Nieuwjaar. De stad KK is niet echt bijzonder maar we troffen zowaar een hippe eettent aan. Ook een viswinkel met zeldzame vissen die heel prijzig zijn. Bijzonder😉

Vandaag rust- en regel(n)dag Daar is dit hotel een goede plek voor Niet te groot hotel aan zee met grote tuin en zwembad, leuke huisjes en paar kamers met groot balkon in hoofdgebouw, waar Maleisiërs een paar dagen vakantie komen vieren En aangezien het morgen Chinees nieuwjaar is (een belangrijk feest) is het hotel vol en is er vanmiddag al een beetje begonnen met knal vuurwerk Het aantal westerlingen wat wij tot nu toe op Borneo hebben gezien is op twee handen te tellen Niet enkel regeldag maar ook regendag Het heeft de hele ochtend geregend, maar wel gewoon 30 graden dus Eric het zwembad in totdat er een kleine varaan het zwembad indook om ook een rondje te komen zwemmen Hij is giftig zeiden de Maleisiërs, dus dat was even oppassen

Vanmorgen vertrokken naar de Kinabalu Mountain Lodge. Vanaf KK namen wij een deeltaxi iets wat wij goed kennen van Afrika. De taxi vertrekt pas als hij vol is. Het ging hier snel: binnen een half vertrokken wij. Via de buitenwijken van KK tankte de bestuurder nog even en ik zag een Coconut To Go bij een Shell benzinepomp. We reden de bergen in en zagen opvallend veel borden die Katholieke kerken aangaven. Bij een zogenaamd Simpang ( knooppunt) stapten wij uit de deeltaxi. Hier werden wij opgehaald door medewerkers van de lodge omdat de toegangsweg erg glibberig en steil is. Mooie plek in de natuur. De temperatuur is heerlijk. Niet klam en ongeveer 21 graden op ruim 1500 meter hoogte.

Omdat we morgenochtend met een Express bus naar een reservaat op 6 uur rijden gaan hebben wij vandaag een tussenstop in provinciestad Ranau gemaakt. Ik heb een kamer geboekt in Backpackershostel Ranau. We hebben de middag besteed aan de laundry, geld pinnen en proberen iets van een ontbijt te vinden omdat in de ochtend bijna alles dicht is en het hostel geen ontbijt heeft. Nou dat lukte moeizaam want de grote supermarkt ging om half 5 al dicht vanwege Chinees Nieuwjaar. Sowieso is het hier moeilijk om uberhaupt iets anders als bami en nasi en ei te vinden als ontbijt. We hebben wat donutachtige produkten gevonden, een pak roomboter en plakjes ” burger kaas ” Dat kan dan in de koelkast van de keuken van het hostel… Koelkast? Niet aanwezig😒 Geen receptie meer aanwezig. Eh de roomboter maar in het plastic tasje gelaten op de basic kamer van € 19. We vallen hier wel op en worden aangesproken en er wordt veel ´Hallo´ Hallo ‘” geroepen. Buiten ruik ik een typisch ” Derde Wereld ” luchtje van verbrand plastic . Dit is een achtergebleven deel van Maleisie: bijzonder

Een lange reisdag; gisteren zouden wij vanuit Ranau met de via de Red Bus app geboekte bus vertrekken om 11.00 Bij de busstop aangekomen zeiden verschillende mensen in gebrekkig Engels dat er geen bus langskwam om 11.00. Na lang wachten geen bus. Terug de stad in en het begon er op uit te zien dat we onze bestemming Sukau niet zouden halen. Om 14.00 zou vertelde de man van de kiosk bij de bushalte zou er een bus naar Sandakan gaan en konden wij daar overnachten en de volgende dag verder. Als wij om kwart voor twee weer op de busstop staan komt er plots een bus aan met bestemming  Lahad Datu; dat is precies onze richting! We hoeven dus niet eerst naar Sandakan te rijden.

Mooie plek. Vanmiddag een rivierexcursie gedaan om proboscis monkeys te spotten. We hebben er een aantal gezien en ook de zeldzame dove varaan. Het aantal dieren viel tegen, maar de natuur was prachtig. Aan het eind van de excursie hadden we nog een wedstrijd wie de snelste boot had. We ontmoetten een Duits backpackers gezin en een Duitse reisgroep, de enige Westerlingen daar. Morgenochtend doen we een nieuwe excursie in de hoop meer dieren te zien.

Ochtendexcursie, aanvang 06.00 uur, met de boot ondernomen. Een orang-oetan gespot die net zijn nest had verlaten. Later nog andere apen gezien, maar de meeste apen werden waargenomen tijdens een korte wandeling rond het verblijf. Morgen verlaten we deze prachtig gelegen lodge. Vooral het restaurant ligt mooi, half in de rivier, en biedt lekker eten. Deze plek scoort hoog als accommodatie. Op dit moment is er een grote tropische regenbui, niet te vergelijken met een regenbui in Nederland.

Na een rit met een minibus kwamen we rond 11.00 uur aan in Sandakan, de tweede stad van Sabah. Omdat we pas om 14.00 uur konden inchecken bij ons hotel, maakten we een wandeling door de stad. Sandakan is een haveloze stad met veel contrasten. Na het inchecken bezochten we het Agnes Keith huis, waar een Amerikaanse schrijfster woonde. Het koloniale huis was interessant. Daarna gingen we naar een English Tea House. Binnen vijf minuten ben je buiten de stad en in de natuur.

Vanmorgen vlogen we in 45 minuten van Sandakan naar Kota Kinabalu. We verblijven een nacht in een oud hotel vanwege onze reis naar de Tip Of Borneo morgen. We hebben vervoer geregeld bij het mini busstation. Bezocht de grootste shopping mall voor wat onderbroeken en zagen daar een traditionele Dayak dansvoorstelling.

Na een 4 uur durende rit met twee andere reizigers (jong stel uit Australie) aangekomen bij Tommys Place. De gasten zijn vrijwel allemaal van Chinese afkomst. Het is een fraaie omgeving aan zee. We hebben net een late lunch genuttigd ( inktvis met krokant laagje en Annemarie kip met ui en gember. Het eten is niet spectaculair. Wij geven toch duidelijk de voorkeur aan Indo food; dat vinden wij veel verfijnder. Jammer is dat de horeca in heel Maleisie toch voor het overgrote deel wordt uitgebaat door Chinezen. We hebben een eenvoudige maar leuke kamer met terrasje in een rijtje van 5. We zijn nu vlakbij de Tip of Borneo. Morgen gaan wij daar naar toe lopen

Vandaag de inzet van deze reis bereikt: We zijn aangekomen op het noordelijkste puntje van Borneo Borneo is het derde grootste eiland ter wereld Het grootste gedeelte t.w Kalimantan behoort tot Indonesië en een veel kleiner deel t.w. Sarawak en Sabah tot Maleisië en dan heb je nog het ministaatje Brunei In 2016 reisden wij door Kalimantan, het zuidelijke deel en vandaag dus aangekomen op het noordelijkste puntje Om een idee te krijgen hoe groot dit eiland is, de afstand over de weg van het zuiden van Kalimantan tot dit noordelijkste puntje bedraagt 2000 km

Vandaag een stranddag. Mooi, schoon en zeer rustig strand bij onze lodge. Natuurlijke beschutting van de bomen en er zijn bankjes Helder water Enige nadeel, de zee is erg wild en gevaarlijke onderstroming, maar we houden het hier wel een dagje uit; Lekker relaxed

Aangekomen in KK na een 4 uur durende autorit samen met een alleenreizende Australier die de Mount Kinabalu had beklommen en al zeker de 60 was gepasseerd Ons hotel ligt in een grote shopping mall. Vanavond de Night market bezocht. Heerlijk gegeten daar😀 Morgen een van de eilandjes voor de kust bezoeken om te gaan zwemmen.

Vandaag met bootje naar een van de eilandjes voor de kust. Het is een pittig tochtje van 15 minuten over de zee. Op het eilandje is het druk met Chinese toeristen die je hier in Sabah overal ziet vanwege Chinees Nieuwjaar Het strand valt een beetje tegen; het water is lekker maar de bodem zit vol met dood? Koraal. Lastig , zelfs met scuba schoentjes aan. Erg grappig zijn de “zonnende” Chinese vrouwen die van top tot teen hun lichaam bedekken met o.a. been- en armhoezen en gezichtsbeschermers om maar vooral zo wit mogelijk te blijven Heb je in Nederland de zonnestudio’s, hier tref je in de winkels allerlei soorten producten om witter te worden of make-up om je witter te maken

Van hotel naar ontbijt door een parkeergarage.☺️

Vanmorgen met een bootje vanaf de Jesselton pier in 20 minuten naar het eilandje Sapi gevaren. Het kleine oude bootje ging alle kanten uit en af en toe leek het of wij werden gelanceerd.😱🛥🌊. Het tochtje van gisteren stelde hierbij vergeleken niets voor. De beloning is groot🏝 Sapi eiland is veel mooier als het eilandje van gisteren. Het zeewater is verukkelijk👌🏊🌴 Alleen moet je van de strandwacht een zwemvest aan. Geen uitzondering! Ok, met een zwemvest heeft ook voordelen; je kunt lekker dobberen in het water.